-
1 κόσμος
κόσμος, ὁ (nach den Alten von κομέω, vgl. aber κάδμος, κέκασμαι, καίνυμαι), 1) Schmuck, Zierde; ἐπειδὴ πάντα περὶ χροῒ ϑήκατο κόσμον Il. 14, 187, von Frauenputz, wie Hes. O. 76; von Pferdeschmuck, Il. 4, 145; γλαυκόχροα κόσμον ἐλαίας Pind. Ol. 3, 13; αἰγλᾶντα κόσμον P. 2, 10, öfter; Tragg.; κόσμῳ τε χαίρων καὶ στολῇ Soph. Trach. 764; auch im plur., Aesch. Ag. 1244; οὐ στέφανοι οὐδ' ἐπίχρυσοι κόσμοι Plat. Legg. VII, 800 e; γυναικεῖος κόσμος, Frauenputz, Rep. II, 373 c; übertr., γυναιξὶν κόσμον ἡ σιγὴ φέρει Soph. Ai. 286; so sagt die Panthea zu ihrem Manne σὺ γὰρ ἔμοιγε μέγιστος κόσμος ἔσει, Xen. Cyr. 6, 4, 2; οἷς κόσμος καλῶς τοῦτο δρᾶν, es gereicht ihnen zur Zierde, ist ihnen Ehre, Thuc. 1, 5, wie Her. οὐκ ἔφερέ οἱ κόσμον 8, 60, vgl. 142. Auch vom Schmuck der Rede, Arist. rhet. 3, 7 poet. 36. – 2) die Ordnung; οὐ κόσμῳ παρὰ ναῦφιν ἐλευσόμεϑα, in Ordnung, Il. 12, 225; τοὶ δὲ κάϑιζον ἐπὶ κληϊσιν ἕκαστοι κόσμῳ, sie saßen in geordneter Reihe, Od. 13, 77; διάϑες τόδε κόσμῳ Ar. Av. 1331; in Prosa, ὡς δὲ κόσμῳ ἐπεξῆς ἵζοντο Her. 8, 67, κόσμῳ ϑέντες τὰ πάντα πρήγματα, von den Göttern, Alles anordnend, 2, 52, vgl. 7, 36; οἱ Αἰγύπτιοι ἔφευγον οὐδενὶ κόσμῳ, ohne alle Ordnung, 3, 13; auch οἱ Πέρσαι ἔφευγον οὐδένα κόσμον, 9, 65, öfter; auch τῶν Ἑλλήνων σὺν κόσμῳ ναυμαχεόντων κατὰ τάξιν, 8, 86; κόσμου καὶ τάξεως τυχοῦσα οἰκία Plat. Gorg. 504 a; Sp., wie Pol. 4, 71, 11; D. Hsl. 1, 24; ᾄδειν κατ' οὐδένα κόσμον Plut. Nicia. 3; ἀτάκτως καὶ οὐδενὶ κόσμῳ προςπίπτοντες verbindet Thuc. 3, 108, wie Aesch. τὸ δεξιὸν μὲν πρῶτον εὐτάκτως κέρας ἡγεῖτο κόσμῳ, Pers. 393; ἐν κόσμῳ πίνειν Plat. Conv. 223 b; οὐδένα κόσμον ἐμπιπλάμενοι, unmäßig, Her. 8, 117. – Bei Hom. oft κατὰ κόσμον der Ordnung, dem Anstand u. den guten Sitten gemäß, mit Anstand, nach Gebühr; εἰπὼν οὐ κατὰ κόσμον Od. 8, 179; μάψ, ἀτὰρ οὐ κατὰ κόσμον Il. 2, 214; auch verstärkt, εὖ κατὰ κόσμον, 10, 472 u. öfter; so auch εἴρηκας ἀμφὶ κόσμον ἀψευδῆ λόγον Aesch. Suppl. 243. – Daher = ordentliche Einrichtung, Anordnung; ἵππου κόσμον ἄεισον, des hölzernen Pferdes, Od. 8, 492; gesetzliche Ordnung, Staatseinrichtung, βουλομένων μεταστῆσαι τὸν κόσμον καὶ ἐς δημοκρατίαν τρέψαι Thuc. 4, 46; μένειν ἐν τῷ ὀλιγαρχικῷ κόσμῳ 9, 72, vgl. 64. 72; κόσμον τόνδε καταστησάμενος Her. 1, 99; τῆς πολιτείας Isocr. 12, 116. – 3) bei den Kretern eine Obrigkeit, den spartanischen Ephoren entsprechend, Arist. polit. 2, 8; Inscr. – 4) die Weltordnung, das Weltall, die Welt, weil sich in der wunderbaren Anordnung aller ihrer Theile die höchste Ordnung kund giebt; zuerst von Pythagoras so bezeichnet (Bentley opusc. philol. p. 347. 445); nach ihm von Empedocles, vgl. Sturz p. 526; als Kunstausdruck bei den Philosophen, bes. von Aristoteles an geläufig; ποταγορεύεται ὁ κόσμος ἀπὸ τᾶς τῶν πάντων διακοσμάσιος Callicrat. bei Stob. fl. 85, 17.; über den Begriff des Wortes bei den Stoikern vgl. D. L. 7, 137; – bes. der Himmel u. die Himmelskörper, vgl. Plat. Tim. 28 b Gorg. 508 a Epin. 977 b; ἅπασα γῆ ὑπὸ τῷ κόσμῳ κειμένη Isocr. 4, 179; vgl. Pol. 12, 25, 7; ὁ περὶ τὴν γῆν ὅλος κόσμος Arist. Meteorl. 1, 2; τὸν ὅλον κόσμον καὶ τὰ ϑεῖα καὶ τὰς καλουμένας ὥρας νόμος καὶ τάξις διοικεῖν φαίνεται Dem. 26, 27; auch Anth. oft, wie Nonn.; später bei den K. S., wo es wie im N. T. auch das Irdische im Gegensatz zum Göttlichen bezeichnet.
-
2 κόσμος
κόσμος, ὁ, (1) Schmuck, Zierde; von Frauenputz; von Pferdeschmuck; γυναικεῖος κόσμος, Frauenputz; οἷς κόσμος καλῶς τοῦτο δρᾶν, es gereicht ihnen zur Zierde, ist ihnen Ehre. Auch vom Schmuck der Rede. (2) die Ordnung; οὐ κόσμῳ παρὰ ναῦφιν ἐλευσόμεϑα, in Ordnung; τοὶ δὲ κάϑιζον ἐπὶ κληϊσιν ἕκαστοι κόσμῳ, sie saßen in geordneter Reihe; κόσμῳ ϑέντες τὰ πάντα πρήγματα, von den Göttern, alles anordnend; οἱ Αἰγύπτιοι ἔφευγον οὐδενὶ κόσμῳ, ohne alle Ordnung; οὐδένα κόσμον ἐμπιπλάμενοι, unmäßig; κατὰ κόσμον der Ordnung, dem Anstand u. den guten Sitten gemäß, mit Anstand, nach Gebühr. Daher = ordentliche Einrichtung, Anordnung; ἵππου κόσμον ἄεισον, des hölzernen Pferdes; gesetzliche Ordnung, Staatseinrichtung. (3) bei den Kretern eine Obrigkeit, den spartanischen Ephoren entsprechend. (4) die Weltordnung, das Weltall, die Welt, weil sich in der wunderbaren Anordnung aller ihrer Teile die höchste Ordnung kund gibt; zuerst von Pythagoras so bezeichnet; nach ihm von Empedocles; als Kunstausdruck bei den Philosophen, bes. von Aristoteles an geläufig; bes. der Himmel u. die Himmelskörper; später bei den K. S., wo es wie im N. T. auch das Irdische im Gegensatz zum Göttlichen bezeichnet -
3 κόσμος
κόσμος, ὁ,A order, κατὰ κόσμον in order, duly,εὖ κατὰ κ. Il.10.472
, al.; οὐ κατὰ κ. shamefully, Od.8.179;μὰψ ἀτὰρ οὐ κατὰ κ. Il. 2.214
: freq. in dat., κόσμῳ καθίζειν to sit in order, Od.13.77, cf. Hdt.8.67;οὐ κ... ἐλευσόμεθα Il.12.225
;κ. θεῖναι τὰ πάντα Hdt.2.52
, cf. 7.36, etc.;διάθες τάδε κ. Ar.Av. 1331
; κ. φέρειν bear becomingly, Pi.P.3.82;δέξασθαί τινα κ. A.Ag. 521
;σὺν κόσμῳ Hdt.8.86
, Arist.Mu. 398b23;ἐν κόσμῳ Hp.Mul.1.3
, Pl.Smp. 223b; κόσμῳ οὐδενὶ κοσμηθέντες in no sort of order, Hdt.9.59; φεύγειν, ἀπιέναι οὐδενὶ κ., Id.3.13, 8.60.γ, etc.;ἀτάκτως καὶ οὐδενὶ κ. Th.3.108
, cf. A.Pers. 400; οὐκέτι τὸν αὐτὸν κ. no longer in the same order, Hdt.9.66; οὐδένα κ. ib.65, 69;ἦν δ' οὐδεὶς κ. τῶν ποιουμένων Th.3.77
: generally, of things, natural order,γίνεται τῶν τεταρταίων ἡ κατάστασις ἐκ τούτου τοῦ κ. Hp. Prog.20
.2 good order, good behaviour, = κοσμιότης Phld.Mus. p.43 K.; discipline, D.18.216;οὐ κ., ἀλλ' ἀκοσμία S.Fr. 846
.3 form, fashion,ιππου κόσμον ἄεισον δουρατέου Od.8.492
;κ. ἐπέων ἀπατηλός Parm.8.52
; ἐξηγεομένων.. τὸν κ. αὐτοῦ the fashion of it, Hdt.3.22; κ. τόνδε.. ὁ καταστησάμενος who established this order or from, Id.1.99.4 of states, order, government,μεταστῆσαι τὸν κ. Th. 4.76
, cf. 8.48, 67;μένειν ἐν τῷ ὀλιγαρχικῷ κ. 8.72
, etc.; esp. of the Spartan constitution, Hdt.1.65, Clearch.3: pl.,πόλεων κόσμοι Pl.Prt. 322c
.II ornament, decoration, esp. of women, Il.14.187, Hes.Op. 76, Hdt.5.92.ή; γυναικεῖος κ. Pl.R. 373c
, etc.; of a horse, Il.4.145; of men, Hdt.3.123, A.Th. 397, etc.; γλαυκόχροα κόσμον ἐλαίας, of an olive-wreath, Pi.O.3.13, cf. 8.83, P.2.10, etc.;κ. κυνῶν X.Cyn.6.1
;κ. καὶ ἔπιπλα Lys.12.19
; κ. ἀργυροῦς a service of plate, Ath.6.231b;ἱερὸς κ. OGI90.40
(Rosetta, ii B. C.): pl., ornaments, A.Ag. 1271;οἱ περὶ τὸ σῶμα κ. Isoc.2.32
: metaph., of ornaments of speech, such as epithets, Id.9.9 (pl.), Arist.Rh. 1408a14, Po. 1457b2, 1458a33; ἁδυμελῆ κ. κελαδεῖν to sing sweet songs of praise, Pi.O.11 (10).13 (s.v.l.).2 metaph., honour, credit, Id.N.2.8, I.6(5).69; κόσμον φέρει τινί it does one credit, Hdt.8.60, 142;γύναι, γυναιξὶ κόσμον ἡ σιγὴ φέρει S.Aj. 293
;κ. τοῦτ' ἐστὶν ἐμοί Ar.Nu. 914
;οἷς κόσμος [ἐστὶ] καλῶς τοῦτο δρᾶν Th.1.5
;ἐν κόσμῳ καὶ τιμῇ εἶναί τινι D.60.36
; of persons,σὺ ἔμοιγε μέγιστος κ. ἔσει X.Cyr.6.4.3
;ἡ μεγαλοψυχία οἷον κ. τις τῶν ἀρετῶν Arist.EN 1124a1
.III ruler, regulator, title of chief magistrate in Crete, SIG712.57, etc.; collectively, body of κόσμοι, ib.524.1; τοῦ κ. τοῖς πλίασι ib.527.74: also freq. in pl., ib.528.1, al., Arist.Pol. 1272a6, Str.10.4.18, 22; cf. κόρμος.IV Philos., world-order, universe, first in Pythag., acc.to Placit.2.1.1, D.L.8.48 (cf. [Philol.]21), or Parm., acc. to Thphr. ap. D.L.l.c.;κόσμον τόνδε οὔτε τις θεῶν οὔτε ἀνθρώπων ἐποίησεν, ἀλλ' ἦν ἀεὶ καὶ ἔστιν καὶ ἔσται πῦρ Heraclit.30
;ὁ καλούμενος ὑπὸ τῶν σοφιστῶν κ. X.Mem.1.1.11
: freq. in Pl., Grg. 508a, Ti. 27a, al.;ἡ τοῦ ὅλου σύστασίς ἐστι κ. καὶ οὐρανός Arist.Cael. 280a21
, cf. Epicur.Ep. 2p.37U., Chrysipp.Stoic.2.168, etc.;ὁ κ. ζῷον ἔμψυχον καὶ λογικόν Posidon.
ap. D.L.7.139, cf. Pl.Ti. 30b: sts. of the firmament,γῆς ἁπάσης τῆς ὑπὸ τῷ κόσμῳ κειμένης Isoc.4.179
;ὁ περὶ τὴν γῆν ὅλος κ. Arist. Mete. 339a20
; μετελθεῖν εἰς τὸν ἀέναον κ., of death, OGI56.48 (Canopus, iii B. C.); but also, of earth, as opp. heaven,ὁ ἐπιχθόνιος κ. Herm.
ap. Stob.1.49.44; or as opp. the underworld,ὁ ἄνω κ. Iamb.VP27.123
; of any region of the universe,ὁ μετάρσιος κ. Herm.
ap. Stob.1.49.44; of the sphere whose centre is the earth's centre and radius the straight line joining earth and sun, Archim.Aren.4; of the sphere containing the fixed stars, Pl.Epin. 987b: in pl., worlds, coexistent or successive, Anaximand. et alii ap.Placit.2.1.3, cf. Epicur.l.c.; also, of stars,Νὺξ μεγάλων κ. κτεάτειρα A.Ag. 356
(anap.), cf. Heraclid.et Pythagorei ap.Placit.2.13.15 (= Orph.Fr.22); οἱ ἑπτὰ κ. the Seven planets, Corp.Herm.11.7.2 metaph., microcosm,ἄνθρωπος μικρὸς κ. Democr. 34
;ἄνθρωπος βραχὺς κ. Ph.2.155
; of living beings in general,τὸ ζῷον οἷον μικρόν τινα κ. εἶναί φασιν ἄνδρες παλαιοί Gal.UP3.10
.3 in later Gr., = οἰκουμένη, the known or inhabited world, OGI458.40 (9 B.C.), Ep.Rom.1.8, etc.; ὁ τοῦ παντὸς κ. κύριος, of Nero, SIG814.31, cf. IGRom.4.982 ([place name] Samos);ἐὰν τὸν κ. ὅλον κερδήσῃ Ev.Matt.16.26
.4 men in general,φανέρωσον σεαυτὸν τῷ κ. Ev.Jo.7.4
, cf. 12.19; esp. of the world as estranged from God by sin, ib.16.20, 17.9, al., 1 Ep.Cor. 1.21, etc.5 οὗτος ὁ κ. this present world, i.e. earth, opp. heaven, Ev.Jo.13.1; regarded as the kingdom of evil, ὁ ἄρχων τοῦ κ. τούτου ib.12.31.V Pythag.name for six, Theol.Ar.37; for ten, ib.59. -
4 γυναικεῖος
γυναικεῖος, auch 2 End., Aesch. Ch. 878; Eur. Andr. 956 I. A. 233, den Frauen eigen, ihnen zukommend, sie betreffend; βουλαί, Weiberanschläge, Od. 11, 437, ἅπαξ εἰρημέν.; στρατός Pind. Ol. 13, 86; ἐκ γυναικείας χερὸς ἀπώλετο Ar. Ran. 1143; δόλος, ἐσϑής, ἔργα, Her. 1, 91. 4, 146. 114; πένϑος Archil. 48; γένος Plat. Rep. X, 620 a; κόσμος II, 373 c; ἱμάτια Xen. Mem. 2, 7, 5; oft verächtlich, γ. καὶ σμικρὰ διάνοια Plat. Rep. V, 469 d; μάϑημα Alc. I, 126 e; δρᾶμα Ar. Th. 151; vgl. Pol. 2, 4, 8. 10, 4, 7; ἐπὶ φαύλῳ καὶ γυναικείῳ πράγματι Luc. sa lt. 1; – ϑεὰ γυναικεία, bona dea der Römer, Plut. Cic. 19 Caes. 9; – τὸ γυναικεῖον, sc. οἴκημα, die Frauenwohnung, -stube, Sp.; ἡ γυναικηΐη Her. 5, 20; τὰ γυν., die monatliche Reinigung, Hippocr. Arist. – Adv. γυναικείως, z. B. πικραίνομαι Plat. Legg. V, 731 d.
-
5 κοσμος
ὅ1) упорядоченность, порядок(κόσμῳ τιθέναι τὰ πάντα Her.)
οὐ κόσμῳ ἔρχεσθαι Hom. — идти в беспорядке;2) надлежащая мера, благопристойностьοὐδένα κόσμον ἐμπίπλασθαι Her. — наедаться сверх всякой меры;
οὐ κατὰ κόσμον εἰπών Hom. — сказав неучтиво;εἴρηκας ἀμφὴ κόσμον Aesch. — ты правильно сказал3) строение, устройствоκ. ἵππου Hom. — устройство (деревянного) коня
4) (тж. κ. τῆς πολιτείας Plat.) государственный строй, правовой порядок(ὅ ὀλιγαρχικὸς κ. Thuc.)
5) ( на Крите) косм, носитель высшей государственной власти(Arst.; см. κοσμέω 6)
6) мировой порядок, мироздание, мир ( впервые названный так Пифагором как выражение высшего порядка)(οὐκ ἂν ὅ κ. γίγνοιτο καὴ φθείροιτο, ἀλλ΄ αἱ διαθέσεις αὐτοῦ Arst.; ἀπὸ καταβολῆς κόσμου NT.)
7) небесный свод, небо(γῆ ὑπὸ τῷ κόσμῳ κειμένη Isocr.)
8) мир, свет, земляὅ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου NT. = ὅ διάβολος9) перен. свет, люди, народ10) украшение, наряд(πάντα περὴ χρωῒ θήκατο κόσμον, sc. Ἥρη Hom.; γυναικεῖος Plat.)
11) перен. украшение, краса, честь, слава(σὺ γὰρ ἔμοιγε μέγιστος κ. ἔσει Xen.)
12) прикраса(ἥ γλῶσσα - ὅ κ. τῆς ἀδικίας NT.)
-
6 γυναικεῖος
γῠναικ-εῖος, α, ον A. Ch. 630 (lyr.), also ος, ον ib. 878, E.IA 233 (lyr.): [dialect] Ion. [suff] γῠναικ-ήιος, η, ον: ([etym.] γυνή):—A of or belonging to women, feminine, γυναικεῖαι βουλαί a woman's designs, Od.11.437; ;ἔργα Hdt.4.114
; ; σκεῦος (i.e. woman) 1 Ep.Pet.3.7; γ.αἰδοῖον, τόποι, χῶροι, Gal.UP15.3, Aret.SA2.11, CA2.10; [full] κόλπος ( = αἰδοῖον) Sor.1.16; leucorrhoea,Id.
2.43;γονόρροια Aret.SD2.11
;ἰατρός Sor.2.3
;γ. ἀγορά Thphr.Char.2.9
; ἡγ. θεός, = Lat. bona dea, Plu.Caes.9, Cic. 19; γ. πόλεμος war with women, AP7.352 (Mel.(?)).2 in bad sense, womanish, effeminate,πένθος Archil.9.10
; ;μαθήματα Pl.Alc.1.127a
;γ. καὶ σμικρὰ διάνοια Id.R. 469d
. Adv.-είως, πικραίνεσθαι Id.Lg. 731d
;ἐμπικραίνεσθαι Eus.Mynd.54
;διακεῖσθαι D.C.38.18
.II as Subst.,1 ἡ γυναικεία, [dialect] Ion. -ηΐη, = γυναικών, part of the house reserved for the women, Hdt.5.20, LXX To.2.11.b ἡ γ. (sc. ἀγορά), Thphr.Char.22.10.c lochia, Gal.17(2).817.d female disorders, title of works by Hp. and Sor., cf. Thphr.HP4.8.6, Aret.CA1.3.e (sc. φάρμακα) remedies for female complaints, Hp.Mul.1.64.3 γυναικεῖον, τό, = στίβι, Dsc.5.84.Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > γυναικεῖος
-
7 κόρυμβος
Grammatical information: m., pl. -α (- οι)Meaning: `uppermost point of a ship' (Ι 241), `top of a mountain' (Hdt., A.), `cluster of the ivy fruit' (Mosch., Corn., Plu.), `hairknot; = κρωβύλος' (Herakleid. Pont.).Other forms: Also κόρυμνα κόσμος τις γυναικεῖος περιτραχήλιος H.Compounds: Compp., e. g. κορυμβο-φόρος `bearing fruit' (Longos), δι-κόρυμβος `with two tops' (hell. poetry).Derivatives: κορύμβη f. `hairknot' (Asios), `hairband' (Antim.). - κορύμβιον `grape' (Dsc.); κορυμβίας (Thphr.), κορύμβηλος (Nic.), κορυμβήθρα (Ps.-Dsc.) `ivy, Hedera helix'; cf. Strömberg Theophrastea 91, Pflanzennamen 53; κορυμβίτης ( κισσός) `id.' (medic., Plin., Redard Les noms grecs en - της 73); κορυμβώδης `grape-like' (v. l. Dsc. 3, 24); κορυμβόομαι `be bound together in a hairknot' (Nic. Dam.).Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]Etymology: To κορυφή (s. v.); Persson Beitr. 2, 584 n. 1.Page in Frisk: 1,924-925Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό) > κόρυμβος
См. также в других словарях:
ARMILIA — ab armis: teste Festô, Armillas ex auro, quas viri nulitares ab Imper atoribus donati gerunt, dictas esse existimant, quod antiqui humeros cum brachiis armos vocabant. Unde Arma ab his dependentia sunt vocata. Est autem Armilla proprie brachiorum … Hofmann J. Lexicon universale
κόρυμνα — (Α) (κατά τον Ησύχ.) «κόσμος τις γυναικεῑος περιτραχήλιος», περιδέραιο. [ΕΤΥΜΟΛ. Άγνωστης ετυμολ.] … Dictionary of Greek